ਧਾਰਮਿਕ ਹਰਿਦੁਆਰ ਲੋਸ ਸੀਟ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਲਈ ਅਹਿਮ ਰਹੀ ਹੈ, ਹੁਣ ਤੱਕ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
Religious Haridwar Los seat has always been important for political parties, till now BJP has been dominant.
Mar16,2024 | Surinder Dala |ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹਰਿਦੁਆਰ ਦੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਲਈ ਕਈ ਮਾਇਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਪਾਰਟੀਆਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਵੱਕਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੀਟ 'ਤੇ ਜਿੱਤ ਜਾਂ ਹਾਰ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਲਈ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਸਮੀਕਰਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਹਰਿਦੁਆਰ ਦੀ ਲਾਸ ਸੀਟ 'ਤੇ ਲੜਾਈ ਕਾਫੀ ਦਿਲਚਸਪ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੀਟ 'ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਿੱਤ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਉਮੀਦਵਾਰ ਐਲਾਨ ਕੇ ਚੋਣਾਵੀ ਬੜ੍ਹਤ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਈ ਹੈ।
ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਸੂਬੇ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪੰਜ ਸੀਟਾਂ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਕੇ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਪਛਾੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸੂਬੇ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਗਰਮ ਸੀਟ ਮੰਨੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਹਰਿਦੁਆਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ 'ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਰਮੇਸ਼ ਪੋਖਰਿਆਲ ਨਿਸ਼ੰਕ ਦੀ ਟਿਕਟ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਰਾਵਤ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰ ਸਿਆਸੀ ਮੌਕੇ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਰਾਵਤ ਲਈ ਹਰਿਦੁਆਰ ਵਰਗੀ ਸੀਟ ਤੋਂ ਟਿਕਟ ਮਿਲਣਾ ਵੱਡਾ ਮੌਕਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਹਰਿਦੁਆਰ ਸੀਟ ਲਈ ਆਪਣਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਫਾਈਨਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਭਾਜਪਾ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਆਪਣੀ ਸਰਗਰਮੀ ਵਧਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਭਾਜਪਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਰਾਵਤ ਨੇ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਰੌਲਾ ਪਾ ਕੇ ਆਪਣੀ ਸਰਗਰਮੀ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਨਰਸਾਨ ਬਾਰਡਰ, ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਵਰਕਰਾਂ ਨਾਲ ਰੋਡ ਸ਼ੋਅ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ | ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਂ ਗੰਗਾ ਦੇ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ ਹਰਿਦੁਆਰ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਗੂੜ੍ਹਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਦੂਰਅੰਦੇਸ਼ੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਵਿਕਸਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਜ਼ਰੂਰ ਸਾਕਾਰ ਹੋਵੇਗਾ। ਸੰਕਲਪ ਦੇ ਇਸ ਪੁਲ ਨੂੰ ਉਸਾਰਨ ਲਈ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਗਿਲਹਰੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਚੁਣਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਾਰਟੀ ਵਰਕਰਾਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਨ, ਮਨ ਅਤੇ ਧਨ ਨਾਲ ਜੁੜਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਕਾਂਗਰਸ, ਜਿਸ ਦਾ ਸੰਗਠਨ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ ਅਤੇ ਧੜੇਬੰਦੀ ਵਿਚ ਉਲਝਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਲਈ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵਿਚ ਦੇਰੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸ ਉਮੀਦਵਾਰ ਬਾਰੇ ਸੋਚ-ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਹਰਿਦੁਆਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ 1977 ਵਿੱਚ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਈ ਸੀ। ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਇਸ ਸੀਟ 'ਤੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਚੌਧਰੀ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਦਲ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਸੀ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਸੀ ਕਿ 1980 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਦਲ ਨੇ ਇਹ ਸੀਟ ਜਿੱਤ ਲਈ ਸੀ ਪਰ 1984 ਵਿੱਚ ਸਮੀਕਰਨ ਬਦਲ ਗਏ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸੁੰਦਰ ਲਾਲ ਨੇ ਇਸ ਸੀਟ ’ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। 1987 ਦੀਆਂ ਉਪ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਕੜ ਬਣਾਈ ਰੱਖੀ। 1989 ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਕਾਇਮ ਰਿਹਾ। ਕਾਂਗਰਸ ਇਸ ਸੀਟ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਪਕੜ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ 'ਚ ਸਫਲ ਰਹੀ ਪਰ 1991 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ-ਦੋ ਮੌਕਿਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਭਾਜਪਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਇਸ ਸੀਟ 'ਤੇ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। 1991 ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਤੋਂ ਭਾਜਪਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਰਾਮ ਸਿੰਘ ਸੈਣੀ ਨੇ ਇਸ ਸੀਟ ਦੇ ਸਮੀਕਰਨ ਬਦਲ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਇਹ ਸੀਟ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਝੋਲੀ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰਿਦੁਆਰ ਸੀਟ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਲਈ ਰਾਖਵੀਂ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਹਰਪਾਲ ਸਾਥੀ ਨੇ ਲਗਾਤਾਰ ਤਿੰਨ ਚੋਣਾਂ ਜਿੱਤ ਕੇ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਇਆ। 2004 ਵਿੱਚ ਸਪਾ ਦੇ ਰਾਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾੜੀ ਨੇ ਇਹ ਸੀਟ ਭਾਜਪਾ ਤੋਂ ਖੋਹ ਲਈ ਸੀ। 2009 ਵਿੱਚ ਹਰਿਦੁਆਰ ਸੀਟ ਅਣਰਾਖਵੀਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਈ ਸੀ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਹਰੀਸ਼ ਰਾਵਤ ਨੇ ਇਹ ਸੀਟ ਜਿੱਤੀ ਸੀ। ਪਿਛਲੀਆਂ ਦੋ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਰਮੇਸ਼ ਪੋਖਰਿਆਲ ਨਿਸ਼ੰਕ ਨੇ ਇਹ ਘੱਟ ਸੀਟ ਜਿੱਤ ਕੇ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਹਰਿਦੁਆਰ ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਸਾਧੂ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬ੍ਰਾਹਮਣ-ਪੁਰੋਹਿਤ, ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ, ਪਹਾੜੀ ਭਾਈਚਾਰਾ, ਪਾਲ, ਤੇਲੀ, ਝੋਝਾ, ਬੰਜਾਰਾ, ਪੰਜਾਬੀ-ਸਿੱਖ, ਸਿੰਧੀ, ਵੈਸ਼ਿਆ, ਸੈਣੀ, ਜਾਟ, ਗੁਰਜਰ, ਕੁਮਹਾਰ, ਤਿਆਗੀ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਵਿੱਚ ਹਨ। ਮੁਸਲਮਾਨ ਵੀ ਇੱਥੇ ਸਮੀਕਰਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਹਰਿਦੁਆਰ ਸੰਸਦੀ ਖੇਤਰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁਜ਼ੱਫਰਨਗਰ, ਬਿਜਨੌਰ, ਸਹਾਰਨਪੁਰ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਪੌੜੀ ਅਤੇ ਟਿਹਰੀ ਗੜ੍ਹਵਾਲ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਪੱਛਮੀ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਤਰਜ਼ 'ਤੇ ਹਰਿਦੁਆਰ ਦੀ ਸਿਆਸਤ 'ਚ ਵੀ ਕਈ ਮੁੱਦੇ ਉੱਠ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
2011 ਵਿੱਚ ਹਰਿਦੁਆਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ ਦੀ ਹੱਦਬੰਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਆਸੀ ਮੂਡ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਹਰਿਦੁਆਰ ਸੰਸਦੀ ਸੀਟ ਵਿੱਚ ਦੋ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ 14 ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਹਰਿਦੁਆਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਹਰਿਦੁਆਰ, ਭੇਲ ਰਾਣੀਪੁਰ, ਜਵਾਲਾਪੁਰ, ਭਗਵਾਨਪੁਰ, ਝਬਰੇਡਾ, ਪੀਰਨ ਕਲਿਆਰ, ਰੁੜਕੀ, ਖਾਨਪੁਰ, ਮੰਗਲੌਰ, ਲਕਸਰ, ਹਰਿਦੁਆਰ ਦਿਹਾਤੀ ਅਤੇ ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼, ਡੋਈਵਾਲਾ ਅਤੇ ਧਰਮਪੁਰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਛੇ ਤਹਿਸੀਲਾਂ, ਇੱਕ ਸਬ-ਤਹਿਸੀਲ ਅਤੇ ਸੱਤ ਵਿਕਾਸ ਬਲਾਕ ਹਨ।
